Vì một môi trường xanh
Truyền thông biến đổi khí hậu là quá trình truyền tải thông tin, kiến thức và cảnh báo liên quan đến tác động khí hậu nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng khi người dân hiểu rõ về rủi ro môi trường, họ sẽ chủ động tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và giảm phát thải khí nhà kính.
Thông qua các kênh như báo chí, truyền hình, mạng xã hội, truyền thông đóng vai trò cầu nối giúp thông tin khoa học trở nên dễ tiếp cận và dễ hiểu hơn với công chúng. Đây là nền tảng để thúc đẩy hành động vì môi trường.
Một trong những tác động quan trọng của truyền thông môi trường là tạo ra thay đổi hành vi sống xanh. Thông qua các chiến dịch truyền thông môi trường có định hướng, nhiều cộng đồng đã giảm sử dụng nhựa dùng một lần, tăng cường tái chế và tiết kiệm năng lượng.
Ngoài việc truyền tải thông tin, các chiến lược truyền thông hiệu quả còn tạo cảm hứng và thúc đẩy hành vi có trách nhiệm với khí hậu như trồng cây, sử dụng phương tiện giao thông xanh và tham gia các hoạt động tình nguyện môi trường.
Truyền thông biến đổi khí hậu không chỉ dừng lại ở việc cung cấp kiến thức mà còn đóng vai trò hỗ trợ cộng đồng ứng phó và thích nghi với biến đổi khí hậu. Những thông tin kịp thời về rủi ro thiên tai, cảnh báo nắng nóng, lũ lụt hay hạn hán đã giúp người dân chủ động phòng tránh thiệt hại.
Đặc biệt, trong bối cảnh thiên tai cực đoan ngày càng gia tăng, truyền thông là công cụ hiệu quả giúp tăng cường khả năng thích nghi khí hậu, thúc đẩy các chính sách ứng phó hiệu quả từ cấp cơ sở đến quốc gia.
Truyền thông khí hậu trên nền tảng xã hội đang ngày càng đóng vai trò quan trọng. Các kênh như Facebook, YouTube, TikTok đã trở thành nơi chia sẻ nhanh chóng thông tin về biến đổi khí hậu toàn cầu.
Ưu điểm của truyền thông xã hội là khả năng tiếp cận diện rộng, tương tác đa chiều và lan tỏa thông điệp mạnh mẽ đến giới trẻ – nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu trong tương lai.
Bên cạnh mạng xã hội, truyền thông đại chúng như truyền hình, phát thanh và báo chí vẫn giữ vai trò chủ lực trong tuyên truyền khí hậu. Các phóng sự điều tra, chương trình tài liệu, chiến dịch quảng bá đã góp phần đưa biến đổi khí hậu trở thành mối quan tâm toàn xã hội.
Nhiều nước đã ban hành quy định bắt buộc dành thời lượng truyền hình nhất định cho các nội dung môi trường, giúp nâng cao hiệu quả tiếp cận truyền thông biến đổi khí hậu tới mọi tầng lớp nhân dân.
Một chiến lược truyền thông khí hậu hiệu quả là lồng ghép nội dung khí hậu vào giáo dục học đường. Truyền thông tại trường học không chỉ dừng lại ở bài giảng mà còn thông qua hoạt động ngoại khóa, mô hình học sinh hành động vì khí hậu.
Nhiều quốc gia đã xây dựng bộ tài liệu truyền thông dành riêng cho học sinh, giúp tạo nền tảng nhận thức vững chắc và nuôi dưỡng tinh thần bảo vệ môi trường ngay từ nhỏ.
Các nước châu Âu và Bắc Mỹ có hệ thống truyền thông biến đổi khí hậu phát triển sớm với nội dung phong phú và đa dạng. Tại đây, truyền thông thường gắn liền với chiến dịch cụ thể, có đo lường hiệu quả rõ ràng.
Ví dụ: Chiến dịch “Act Now” của Liên Hợp Quốc hay chiến dịch “Climate Reality” của Hoa Kỳ đã đạt được hàng triệu lượt tiếp cận và thay đổi đáng kể nhận thức cộng đồng về khủng hoảng khí hậu.
Ở châu Á, truyền thông môi trường đang phát triển theo hướng bản địa hóa nội dung để phù hợp với văn hóa địa phương. Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc là những nước có nhiều sáng kiến truyền thông sáng tạo như phim hoạt hình, truyện tranh khí hậu, trò chơi điện tử hướng dẫn hành vi sống xanh.
Tại Đông Nam Á, Việt Nam và Thái Lan cũng đã bước đầu triển khai các chiến dịch truyền thông môi trường thông qua mạng xã hội và hợp tác cùng người nổi tiếng để lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, truyền thông khí hậu hiệu quả có thể tăng đến 60% khả năng thay đổi hành vi cá nhân. Ngoài ra, các chiến dịch thành công còn thúc đẩy chính sách hỗ trợ như cấm túi nylon, phát triển năng lượng tái tạo.
Bài học truyền thông khí hậu rút ra là: cần nội dung dễ hiểu, thông điệp rõ ràng, sử dụng hình ảnh/video trực quan, và phải kết hợp nhiều kênh để đạt hiệu quả tối đa. Việc truyền thông biến đổi khí hậu tại Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm này để nâng cao tầm ảnh hưởng.
Để truyền thông biến đổi khí hậu tại Việt Nam phát huy tối đa hiệu quả, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp thực tiễn, trong đó có:
Đặc biệt, cần xây dựng chiến lược truyền thông khí hậu Việt Nam mang tính dài hạn, có ngân sách rõ ràng và đo lường hiệu quả thường xuyên để điều chỉnh kịp thời.
Chiến lược truyền thông khí hậu Việt Nam cần ưu tiên nội dung phù hợp với văn hóa vùng miền và trình độ nhận thức của từng nhóm dân cư.
Thay vì chỉ sử dụng ngôn ngữ kỹ thuật hay khẩu hiệu, truyền thông nên kể các câu chuyện gần gũi, liên hệ thực tế như: người nông dân đối mặt hạn mặn, người dân miền núi ứng phó lũ quét.
Ngoài ra, cần sử dụng hình ảnh, video, tranh vẽ và các hình thức trình bày sáng tạo để thu hút và giữ chân người xem, đồng thời dễ lan tỏa trên nền tảng xã hội.
Một hướng đi tất yếu là ứng dụng công nghệ số vào truyền thông biến đổi khí hậu. Với sự phát triển của AI, dữ liệu lớn và các nền tảng truyền thông số, Việt Nam hoàn toàn có thể:
Việc số hóa truyền thông sẽ giúp lan tỏa thông điệp nhanh hơn, đúng đối tượng và tiết kiệm chi phí truyền thông về lâu dài.
Truyền thông biến đổi khí hậu không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan nhà nước mà còn là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, tổ chức và mỗi cá nhân. Việc truyền tải đúng thông tin, đúng thời điểm sẽ góp phần xây dựng xã hội có khả năng ứng phó với khí hậu tốt hơn.
Ngoài ra, minh bạch thông tin và chống tin giả về khí hậu cũng là yêu cầu cấp thiết nhằm duy trì niềm tin của cộng đồng với truyền thông chính thống.
Trong bối cảnh người dùng ngày càng bội thực thông tin, truyền thông sáng tạo là yếu tố sống còn để nâng cao nhận thức biến đổi khí hậu. Các hình thức truyền thông mới như phim ngắn, podcast, minigame, chiến dịch do người dùng tạo nội dung (UGC) sẽ giúp thông điệp môi trường lan tỏa mạnh mẽ và sâu sắc hơn.
Ngoài sáng tạo về hình thức, cần sáng tạo trong cách tiếp cận và chọn lọc thông tin để truyền thông trở nên thiết thực và truyền cảm hứng.
Trong tương lai, truyền thông vì sự phát triển bền vững sẽ trở thành xu hướng chủ đạo. Không chỉ dừng lại ở biến đổi khí hậu, truyền thông sẽ mở rộng sang các chủ đề: kinh tế xanh, tiêu dùng bền vững, công nghệ thân thiện môi trường.
Từ đó, truyền thông không chỉ đóng vai trò cảnh báo mà còn định hướng hành động tích cực, giúp xây dựng xã hội xanh, tuần hoàn và phát thải thấp. Việt Nam cần chuẩn bị sẵn đội ngũ và nguồn lực để nắm bắt xu thế này.
Truyền thông khí hậu hiệu quả luôn gắn liền với tính bản địa, sáng tạo và kết hợp công nghệ số. Việt Nam cần học hỏi cách làm toàn cầu để xây dựng chiến lược truyền thông khí hậu Việt Nam phù hợp, từ đó nâng cao nhận thức cộng đồng và tăng cường khả năng thích ứng khí hậu.
Bạn vui lòng để lại thông tin gồm: Tên doanh nghiệp hay cá nhân, điện thoại, địa chỉ email, chi tiết sản phẩm để chúng tôi phục vụ bạn tốt nhất. Trân trọng !
