Hướng dẫn ghi nhãn và đóng gói chất thải nguy hại an toàn

Cần ghi nhãn và đóng gói khi nào

Trường hợp bắt buộc phải ghi nhãn chất thải

Theo quy định tại Thông tư 02/2022/BTNMT, tất cả chất thải nguy hại phát sinh từ hoạt động sản xuất, y tế, thí nghiệm, khai thác khoáng sản đều bắt buộc phải ghi nhãn trước khi vận chuyển hoặc lưu kho. Việc ghi nhãn và đóng gói chất thải nguy hại giúp nhận diện đúng rủi ro, hạn chế nhầm lẫn, đảm bảo an toàn cho con người và môi trường.

Ghi nhãn chất thải nguy hại là việc dán nhãn nhận diện chứa đầy đủ thông tin cảnh báo trên bao bì chứa chất thải nguy hại theo quy định hiện hành.

Thời điểm phải đóng gói chất thải nguy hại

Việc đóng gói chất thải nguy hại cần thực hiện ngay khi chất thải phát sinh và hoàn tất trước khi vận chuyển ra khỏi khu vực phát sinh. Không được để chất thải tồn kho quá thời gian quy định mà chưa đóng gói đúng cách. Trong trường hợp lưu giữ tạm thời, vẫn phải đóng gói sơ cấp và dán nhãn để cảnh báo nguy cơ.

Các đối tượng phải thực hiện theo quy định

Theo luật môi trường hiện hành, các tổ chức sau phải thực hiện ghi nhãn và đóng gói đúng quy định:

• Doanh nghiệp sản xuất công nghiệp có phát sinh chất thải nguy hại
• Cơ sở y tế, phòng khám, bệnh viện
• Cơ sở nghiên cứu, phòng thí nghiệm
• Nhà máy xử lý rác thải và đơn vị vận chuyển chất thải

Nếu vi phạm, các đơn vị trên sẽ bị xử phạt hành chính nghiêm khắc.

Sai sót thường gặp khi ghi nhãn chất thải

Thiếu thông tin quan trọng trên nhãn

Nhiều cơ sở chỉ dán nhãn sơ sài, thiếu các thông tin bắt buộc như tên chất thải, ký hiệu cảnh báo, thời gian phát sinh hoặc đơn vị phát sinh. Điều này gây khó khăn cho quá trình kiểm tra và xử lý, đồng thời tăng nguy cơ mất an toàn lao động.

Dán nhãn sai vị trí gây nguy hiểm

Việc dán nhãn sai vị trí hoặc trên bề mặt bong tróc, khó nhìn sẽ làm giảm hiệu quả cảnh báo, đặc biệt trong tình huống khẩn cấp. Hậu quả có thể là không nhận diện kịp loại chất thải nguy hại, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và môi trường. Ngoài ra, dán nhãn không chắc chắn còn vi phạm quy trình ghi nhãn và đóng gói chất thải nguy hại, khiến đơn vị không thể truy xuất chính xác nguồn gốc, loại chất thải nếu xảy ra rò rỉ, cháy nổ hoặc sự cố phát tán độc hại.

Nhầm lẫn loại nhãn giữa các nhóm chất thải

Sai sót phổ biến là dùng sai biểu tượng hoặc nhầm nhãn giữa nhóm chất thải dễ cháy và chất thải độc hại. Điều này làm sai lệch thông tin xử lý, gây nhầm lẫn trong phân loại, có thể dẫn đến phản ứng hóa học không kiểm soát được.

→ Việc dán nhầm nhãn chất thải nguy hại là hành vi bị xử phạt, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến quy trình xử lý về sau.

Lỗi phổ biến khi đóng gói chất thải nguy hại

Dùng bao bì không đạt chuẩn an toàn

Không ít cơ sở sử dụng bao bì thông thường không chịu hóa chất, không chống rò rỉ để chứa chất thải nguy hại, dẫn đến nguy cơ chất độc phát tán ra môi trường. Trong toàn bộ quy trình ghi nhãn và đóng gói chất thải nguy hại, việc chọn đúng loại bao bì chuyên dụng là yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối. Bao bì không đạt chuẩn, dù chỉ sử dụng tạm thời, vẫn tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng và tuyệt đối không được phép đưa vào vận hành.

Đóng gói không kín gây rò rỉ chất thải

Đóng gói sơ sài, không kín hoặc không có lớp niêm phong là nguyên nhân dẫn đến rò rỉ chất thải trong quá trình vận chuyển, gây ô nhiễm không khí, đất, nước và ảnh hưởng sức khỏe công nhân xử lý.

Thiếu lớp bảo vệ và niêm phong đúng cách

Bao bì chứa chất thải nguy hại bắt buộc có ít nhất hai lớp bảo vệ, trong đó lớp ngoài cùng cần có khả năng chống thấm, chống cháy, và được niêm phong bằng băng dính chuyên dụng hoặc đai bảo vệ. Thiếu lớp này sẽ không được phép vận chuyển theo quy định.

Checklist quy trình kiểm tra:

• Bao bì có tem chuẩn, lớp chống thấm đạt chuẩn?
• Có đủ lớp bảo vệ và niêm phong chưa?
• Có ghi rõ tên chất thải và thời gian phát sinh?

Cách ghi nhãn chất thải đúng chuẩn hiện nay

Nội dung cần có trên nhãn cảnh báo nguy hại

Một nhãn chất thải nguy hại hợp lệ phải gồm các nội dung:

1. Tên chất thải nguy hại cụ thể
2. Ký hiệu cảnh báo nguy hại phù hợp (cháy nổ, độc hại…)
3. Tên đơn vị phát sinh và ngày phát sinh
4. Trọng lượng hoặc khối lượng ước tính
5. Mã chất thải theo danh mục quy định

→ Nhãn chất thải nguy hại cần đầy đủ thông tin về loại chất thải, cảnh báo nguy hại, đơn vị phát sinh và thời gian phát sinh.

Mẫu nhãn chất thải nguy hại theo thông tư mới

Thông tư 02/2022/BTNMT ban hành mẫu nhãn chất thải nguy hại chuẩn, gồm khung viền đỏ, nền trắng, ký hiệu màu đen. Nhãn này có thể tải miễn phí từ website Bộ Tài nguyên và Môi trường và được in bằng chất liệu chống thấm.

Hướng dẫn dán nhãn đúng quy cách dễ kiểm tra

• Nhãn phải được dán ở mặt ngoài bao bì, vị trí dễ nhìn, không bị che khuất

• Kích thước nhãn tối thiểu 10x15cm, không bong tróc, không phai màu

• Trong trường hợp bao bì bị hư hỏng, phải thay nhãn ngay để đảm bảo nhận diện chính xác

→ Thực tế có nhiều đơn vị nhỏ lẻ sử dụng nhãn tự in hoặc viết tay gây sai lệch thông tin và dễ phai mờ, điều này là không được chấp nhận khi kiểm tra thực tế bởi cơ quan chức năng.

Quy trình đóng gói chất thải an toàn tuyệt đối

Chọn đúng loại bao bì đựng chất thải nguy hại

Việc lựa chọn bao bì phù hợp với từng loại chất thải nguy hại là bước quan trọng đầu tiên trong toàn bộ quy trình xử lý. Bao bì cần đáp ứng các tiêu chí:

• Chịu được tác động cơ học (va đập, rơi)
• Chống thấm, chống rò rỉ, không phản ứng với chất thải chứa bên trong
• Có ký hiệu cảnh báo nguy hại rõ ràng

Các loại bao bì chuyên dụng thường dùng: thùng phuy thép sơn tĩnh điện, can nhựa HDPE, túi composite nhiều lớp.

→ Bao bì đựng chất thải nguy hại cần có độ bền cao, chống rò rỉ và tương thích với tính chất hóa học của chất thải.

Các bước đóng gói đảm bảo an toàn vận chuyển

Đóng gói chất thải nguy hại cần thực hiện theo trình tự sau:

1. Phân loại chất thải theo nhóm nguy hại
2. Cho vào bao bì chuyên dụng phù hợp, không được trộn lẫn
3. Đảm bảo khối lượng bao gói không vượt mức quy định
4. Niêm phong kỹ bằng đai bảo vệ hoặc băng dính chuyên dụng
5. Dán nhãn chất thải nguy hại đúng quy định
6. Lưu kho tại khu vực cách ly, chờ vận chuyển

Checklist kiểm tra:

• Bao bì có mã số và nguồn gốc rõ ràng?
• Niêm phong đúng kỹ thuật chưa?
• Đã dán nhãn rõ ràng, dễ nhận diện chưa?

Lưu ý bảo quản và vận chuyển sau đóng gói

Sau khi đóng gói, bao bì cần được:

• Đặt tại nơi thoáng mát, không có nguồn nhiệt hoặc ánh sáng mạnh
• Có biển cảnh báo nguy hiểm rõ ràng
• Vận chuyển bằng phương tiện được cấp phép, có thùng chuyên dụng
• Không để bao bì lăn lộn, va đập mạnh trong quá trình vận chuyển

→ Trên thực tế có không ít sự cố môi trường xảy ra do rò rỉ chất thải nguy hại trong vận chuyển, nguyên nhân chính là đóng gói sai quy cách hoặc thiếu bảo vệ.

Hậu quả nếu ghi nhãn đóng gói không đúng

Mức phạt hành chính theo quy định pháp luật

Theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP, hành vi ghi nhãn và đóng gói chất thải nguy hại không đúng quy định có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đến 100 triệu đồng, tùy mức độ vi phạm và hậu quả. Ngoài ra, cơ sở vi phạm còn bị đình chỉ hoạt động tạm thời và buộc khắc phục hậu quả môi trường phát sinh.

Nguy cơ rò rỉ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng

Việc dùng bao bì kém chất lượng hoặc ghi nhãn sai loại chất thải có thể dẫn đến rò rỉ hóa chất, khí độc, hoặc chất gây cháy nổ. Các hậu quả có thể bao gồm:

• Ô nhiễm đất, nguồn nước, không khí
• Ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và công nhân xử lý
• Gia tăng chi phí xử lý, mất kiểm soát quy trình xử lý chất thải

Ảnh hưởng uy tín đơn vị phát sinh chất thải

Doanh nghiệp vi phạm không chỉ bị xử phạt mà còn gặp rủi ro mất uy tín, đặc biệt với đối tác quốc tế. Trong lĩnh vực sản xuất, xây dựng, khai khoáng, việc không tuân thủ quy định về môi trường có thể dẫn đến:

• Mất hợp đồng, hạn chế xuất khẩu
• Khó khăn khi xin cấp phép mở rộng hoặc đầu tư mới

→ Rất nhiều doanh nghiệp nhỏ lẻ không chú trọng việc ghi nhãn và đóng gói chất thải nguy hại, dẫn đến hậu quả lớn hơn chi phí xử lý ban đầu rất nhiều lần.

Cách xử lý nhanh khi phát hiện sai phạm

Quy trình thay nhãn và đóng gói lại an toàn

Nếu phát hiện sai sót như thiếu nhãn hoặc bao bì không đạt chuẩn, cần tiến hành:

1. Ngưng toàn bộ hoạt động liên quan đến chất thải nguy hại
2. Di chuyển bao bì về khu cách ly tạm thời
3. Gỡ bỏ nhãn cũ, thay nhãn mới đúng chuẩn
4. Chuyển chất thải sang bao bì đạt chuẩn, niêm phong lại
5. Báo cáo với đơn vị quản lý nội bộ hoặc cơ quan chức năng nếu có sự cố

Trong trường hợp phát hiện sai sót, cơ sở cần thực hiện lại toàn bộ quy trình ghi nhãn và đóng gói chất thải nguy hại theo đúng hướng dẫn. Tuyệt đối không được dán đè nhãn mới lên nhãn cũ hoặc sử dụng bao bì đã rò rỉ.

Cách xử lý bao bì rò rỉ chất thải nguy hại

• Dùng thùng chứa khẩn cấp để cách ly bao bì rò rỉ
• Sử dụng vật liệu hấp thụ chuyên dụng (cát, đất sét…) để hạn chế lan rộng
• Dùng thiết bị bảo hộ khi tiếp cận vùng rò rỉ
• Ghi nhận đầy đủ sự cố vào nhật ký vận hành

→ Khi phát hiện bao bì rò rỉ chất thải nguy hại, cần cách ly khẩn cấp và xử lý bằng vật liệu hấp thụ chuyên dụng, sau đó đóng gói lại an toàn.

Liên hệ đơn vị thu gom xử lý đúng quy định

Trong trường hợp không xử lý được sự cố hoặc khi cần xử lý chuyên sâu, cần liên hệ:

• Đơn vị xử lý chất thải nguy hại được cấp phép
• Sở Tài nguyên và Môi trường địa phương
• Tổng đài hỗ trợ khẩn cấp về môi trường (nếu có)

Lưu ý: Không tự ý đốt, xả thải hoặc chôn lấp chất thải nguy hại vì đây là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

Tài liệu và biểu mẫu ghi nhãn đóng gói

Tải miễn phí biểu mẫu nhãn mới nhất

Bạn có thể tải miễn phí mẫu nhãn chất thải nguy hại chuẩn mới nhất từ Cổng thông tin của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Mẫu nhãn có sẵn dạng PDF, có thể chỉnh sửa và in ấn, áp dụng ngay tại cơ sở.

Mẫu nhãn chất thải nguy hại mới nhất tải ở đâu? → Tại website chính thức của Bộ TNMT hoặc từ hệ thống dịch vụ công môi trường cấp tỉnh.

Hướng dẫn sử dụng bao bì đạt chuẩn quốc gia

Tài liệu hướng dẫn bao gồm:

• Danh sách nhà cung cấp bao bì đạt chuẩn
• Thông số kỹ thuật từng loại bao bì
• Cách bảo quản và kiểm tra chất lượng định kỳ

→ Các đơn vị sản xuất lớn thường ký hợp đồng định kỳ với nhà cung cấp bao bì để đảm bảo luôn có bao bì đạt chuẩn sẵn sàng sử dụng.

Quy định pháp luật hiện hành về chất thải nguy hại

• Luật Bảo vệ môi trường 2020
• Thông tư 02/2022/BTNMT hướng dẫn ghi nhãn, đóng gói
• Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm

Lưu ý: Doanh nghiệp không cập nhật quy định mới có thể vô tình vi phạm và bị xử phạt, cần kiểm tra lại toàn bộ quy trình mỗi năm.

Thực hành đúng từ khâu ghi nhãn đến đóng gói là yếu tố quyết định để chất thải nguy hại được xử lý an toàn. Hãy chủ động tuân thủ và kiểm tra định kỳ quy trình tại cơ sở.