Hướng dẫn xây dựng kế hoạch truyền thông môi trường
Trong bối cảnh môi trường hiện nay đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng như biến đổi khí hậu, ô nhiễm và mất đa dạng sinh học, việc xây dựng kế hoạch truyền thông môi trường trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Kế hoạch này không chỉ giúp nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường mà còn khuyến khích hành động cụ thể từ cá nhân và tổ chức. Thông qua các chiến dịch truyền thông hiệu quả, chúng ta có thể truyền tải thông điệp bảo vệ môi trường, từ đó thay đổi thói quen tiêu dùng và lối sống bền vững. Ngoài ra, kế hoạch truyền thông cũng tạo cơ hội để cộng đồng tham gia vào các hoạt động môi trường, từ đó xây dựng một mạng lưới hỗ trợ lẫn nhau trong công cuộc bảo vệ môi trường.
- Xây dựng kế hoạch truyền thông môi trường
Sơ đồ xây dựng kế hoạch truyền thông môi trường
Các câu hỏi khi thiết kế kế hoạch và lập báo cáo một chương trình truyền thông:
1. Tóm tắt thông tin về nơi thực hiện chương trình truyền thông: Địa điểm, dân số, ngành nghề kinh tế, trình độ dân trí...
2. Phân tích tình hình và xác định vấn đề:
- Vấn đề môi trường gì đã, đang và sẽ xãy ra tại vùng X?
- Các vấn đề then chốt và thứ yếu là gì? Các vấn đề tiêu cực có thể được nhìn lại ở góc độ khác nhằm tìm thấy khía cạnh tích cực được không?
- Diễn biến lịch sử của vấn đề? Liên quan đến các đối tượng nào?
- Các nguyên nhân của từng vấn đề ở các khía cạnh khác nhau? và mối quan hệ giữa chúng?
- Các vấn đề nào có thể dùng truyền thông để tác động giải quyết được?
- Những thông tin gì đã biết và cần biết có liên quan đến vấn đề và cách giải quyết?
Tổ chức các hoạt động truyền thông môi trường
3. Phân tích đối tượng truyền thông:
- Họ là ai ? Họ chịu trách nhiệm gì về các vấn đề môi trường được xác định ? Họ có thể được chia thành các phân nhóm riêng lẻ không ? - Nếu có, cố gắng xếp hạng theo thứ tự quan trọng.
- Họ có liên quan gì đến chủ đề truyền thông ?
- Tập quán hiện tại ? Mức kiến thức liên quan ? Mức độ quan tâm đến chủ đề ? Quan điểm và thái độ ? Mục đích cá nhân ?
- Các định kiến không đúng của họ về chủ đề truyền thông ?
- Các quan điểm nào họ có khuynh hướng sử dụng trong việc ứng xử với thông tin trong chủ đề truyền thông ?
- Họ có mong muốn đóng góp các giải pháp không ? Họ phải làm gì để đóng góp vào các giải pháp ? Có những trở ngại nào không ?
- Các phương tiện nghe nhìn nào họ đã sử dụng ? Có các tổ chức nào thường xuyên thông tin đến họ không?
Bảng điều tra, tổng hợp kiến thức, thái độ, hành vi của đối tượng cần được truyền thông
4. Xác định mục tiêu truyền thông:
- Điều thay đổi gì ở đối tượng truyền thông mà bạn cố gắng đạt được bằng kết quả của truyền thông (không phải là điều đạt được bằng hỗn hợp các công cụ chính sách sẽ sử dụng).
- Bạn cố gắng để : Tăng nhận thức. Tăng mức kiến thức. Cải thiện các kỹ năng. Thay đổi thái độ. Thay đổi chủ định. Thay đổi hành vi ?
- Mục tiêu bao gồm những khía cạnh cơ bản: đối tượng, địa điểm, sẽ thay đổi điều gì ở đối tượng, về chủ đề gì, mức độ thay đổi, thời gian?
5. Xác định loại hình/phương tiện truyền thông:
- Có các loại hình truyền thông khác nhau để tác động lên giác quan của đối tượng:
- Nghe: loa truyền thanh, ra-đi-ô,...
- Nhìn: sách, tờ rơi, áp phích, pa-nô, băng rôn, triễn lãm, mô hình,....
- Nghe – nhìn: truyền hình, thuyết trình, tiếp xúc cá nhân, hoạt động nhóm, kịch, ca nhạc, cổ-động,....
Lưu ý:
- Khuyến khích các loại hình có thể làm được hoặc dễ tiếp cận được tại địa phương và có cách sáng tạo để tạo hiệu quả cao nhất
- Cần phối hợp các phương tiện truyền thông đại chúng và các hỗ trợ trực quan.
- Các loại hình truyền thông khác nhau sẽ hỗ trợ cho nhau, bởi vì mỗi loại hình đều có ưu và nhược điểm khác nhau:
|
Loại hình Truyền thông dự kiến thực hiện
|
Ưu điểm
|
Nhược điểm
|
Cách khắc phục nhược điểm
|
|
X
|
?
|
?
|
?
|
|
Y
|
?
|
?
|
?
|
Cần có sự đa dạng của các phương tiện truyền thông trong xây dựng kế hoạch truyền thông môi trường
6. Xây dựng Thông điệp:
- Có phải tất cả các thông điệp của bạn được định hướng từ đối tượng? Chúng có nhấn mạnh đến lợi ích của đối tượng không ?
- Đối tượng có nhu cầu về các thông tin đặc biệt nào không ? Nếu có, xác định các nhu cầu đó một cách trực tiếp.
- Để đạt kết quả tốt của một chiến dịch truyền thông, hãy bảo đảm rằng bạn đã quan tâm đến các khía cạnh sau:
+ Các ý tưởng then chốt trong thông điệp của bạn?
+ Chủ đề chính và các chủ đề phụ là gì ? Chủ đề hợp nhất tất cả các thông điệp khác nhau trong chiến dịch của bạn ?
+ Tần suất lặp lại các thông điệp then chốt trong các thông điệp khác nhau ?
+ Bạn sử dụng lập luận gì và giọng điệu gì cho thông điệp của mình?
+ Tính đa dạng hóa các thông điệp tương tự ?
+ Tần suất trình diễn các thông điệp đến đối tượng truyền thông ?
+ Rõ ràng và ngắn gọn súc tích
+ Đơn giản, có trọng tâm
+ Chính xác, có ý nghĩa
+ Có đối tượng, liên quan đến nhu cầu của người nhận
+ Định hướng hành động
+ Dễ hiểu, hấp dẫn, lý thú
7. Xây dựng và trình diễn thử sản phẩm:
- Việc trình diễn thử các sản phẩm truyền thông và điều chỉnh chúng được tiến hành như thế nào? Tại đâu?
Lễ phát động chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn
8. Các hoạt động của chương trình truyền thông:
- Các hoạt động được tổ chức thực hiện như thế nào? Chương trình truyền thông bao gồm những hoạt động nào và trải qua những giai đoạn tiến hành, thời điểm nào?
9. Nguồn lực thực hiện:
- Các nguồn lực có thể huy động được? Phương án huy động sự đóng góp nguồn lực và hỗ trợ của các cơ quan, ban, ngành tại địa phương?
- Huy động được những hình thức tham gia nào của người dân địa phương trong các khâu của chương trình truyền thông từ việc lập kế hoạch đến việc sản xuất sản phẩm truyền thông?
10. Giám sát và đánh giá:
- Dùng phương pháp đánh giá nào để biết được là chương trình đã thành công hay kém hiệu quả?
